İran’da Sünni Camisi ve Millet Vekili Yok İddiasına Cevap
İran’da Kaç Milyon Sünni Yaşamakta ve Sünni Camii Sayısı Kaç?
İran İslam devriminden önce Tahran’da Sünnilere ait cami bulunmamaktaydı. Tahran’da Sünni camilerinin yapılması için Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Şiilere ait caminin açılmasına izin verilme şartı koşulmaktaydı. Ama görüldüğü gibi İran İslam Cumhuriyeti kurulduktan sonra bu şarttan vazgeçilmiş ve bugüne kadar sayıları oldukça az olmasına rağmen Tahran’da 9 Sünni camisinin açılmasına izin verilmiştir. Tahran’da Sünni camisinin olmasına karşı çıkanların ileri sürdükleri gerekçeler de öyle yabana atılır cinsten değildir.Peki İran genelinde iddia edildiği gibi 20 milyon sünni yaşamakta mıdır?
Ehlibeyt Haber Ajansı ABNA- Bazıları Sünnilerin İran’da devlet dairelerinde görevlendirilmeklerini iddia etmektedirler. Halbuki İran Parlamentosunda Sünni milletvekilleri bulunmaktadır. Belediye meclislerinde, valiliklerde, belediye başkanlıklarında, emniyet ve orduda Sünniler görev yapmaktadır.
İran İslam cumhuriyetini karalayanlar İran’ın neresinde yaşarlarsa yaşasınlar Sünnilere ait camilerin olduğunu bilmemekte veya bilerek İran İslam Cumhuriyetini kötülemektedirler. Sünnilere ait okullar ve medreselerin dışında (Sünnilerin yaşadığı) İran’ın her bölgesinde Sünnilere ait camiler bulunmaktadır.
İran genelinde eğer ince bir hesaplama yapılırsa Ehlibeyt mensubu Müslümanların öteki din ve mezheplere göre çok daha mahrum oldukları görülecektir.
İran İslam Cumhuriyeti genelinde 70 bin dolayında cami bulunmaktadır. Bu camilerden 60 bini Şiilere 10 bini Sünnilere aittir.
Halbuki İran İslam Cumhuriyeti nüfus sayımına göre (beş yıl önceki sayım) İran’da 72 milyon insan yaşamaktadır. Bunun % 99’u Müslümanlardan oluşmaktadır. Bunun da % 7’sini Sünniler teşkil etmektedir. Bu sayıma göre ülke genelinde 5 milyon kadar Sünni yaşamaktadır.** Ve ülkede bulunan Sünni camii sayısı 10 bin dolayındadır. Bu istatistiğe göre her 500 Sünni’ye bir cami düşmektedir. (Türkiye’de her 900 kişiye bir cami düşmektedir.)
Eğer ülkedeki % 7 olan Sünni nüfusu Şiilerden çıkarırsak geriye 66 milyon Şii Müslüman kalmaktadır. (bir milyon kadar öteki dinler) 66 Milyon Şii nüfusa göre camii sayısını hesapladığımız zaman her 1100 Şii Müslüman’a bir camii düşmektedir.
Gayri resmi rakamlara göre ise ülkede bulunan Şii camilerin % 40’ı cami imamından yoksun bulunmaktadır. Yani her yüz camiden 40’ının imamı bulunmamaktadır. Ve bu camilerin büyük bir kısmı tamire ihtiyaç duymaktadır.***
İran İslam Cumhuriyetinde yaşayan Ermeni Hıristiyan sayısı ise 150 bin dolayındadır. Ülkede Ermenilere ait kilise sayısı ise 300’dür. Buna göre her 500 Ermeni’ye bir kilise düşmektedir.
Dikkat edildiği gibi İran İslam Cumhuriyeti bir İslam ülkesi olmasına ve Şii mezhebi fıkhına göre yönetilmesine rağmen öteki din ve mezhepler Şiilerden çok daha fazla imkana ve ibadethaneye sahiptirler.
İran İslam Cumhuriyeti Şehirlerine Göre Cami Sayısı:
Batı Azerbaycan Eyaleti (Urumiye bölgesi): Sünnilere ait camii sayısı 1465
Buşehr: Sünnilere ait camii Sayısı 106
Tahran: Sünnilere ait camii sayısı 9 (ve sayısı bilinmeyen bir çok mescit)
Horasan: Sünnilere ait camii sayısı 746.
Sistan – Beluçistan: Sünnilere ait cami sayısı 3546. Sistan – Beluçistan eyaletinde yaşayan Sünni sayısı: 824.395 kişi olmasına rağmen cami sayısı 3546. Burada yaşayan Şii sayısı ise 898.184. Şiilerin cami sayısı ise sadece 322. Resmi rakamlara göre Sünni Şii sayısı neredeyse aynı olmasına rağmen Sünnilerin cami sayısı Şiilerin cami sayısından kat be kat daha fazladır!
Fars: Sünnilere ait camii sayısı 212.
Kürdistan: Sünnilere ait camii sayısı 1768.
Kerman: Sünnilere ait camii sayısı 21.
Kermanşah: Sünnilere ait camii sayısı 341.
Gulistan: Sünnilere ait camii sayısı 1017.
Gilan: Sünnilere ait camii sayısı 89.
Hurmuzgan: Sünnilere ait cami sayısı 1032.
İran Genelindeki Sünnilere ait camii sayısı toplam: 10344.
İran Parlamentosundaki Sünni Milletvekillerinin Listesi
İran parlamentosunda görev yapan toplam milletvekili sayısı 290’dır. Bu milletvekillerinin 19’u Ehli sünnete, 12’side öteki dini azınlıklara aittir. Şimdi şu anda parlamentoda görev yapan Ehli sünnet ve dini azınlıkların milletvekillerinin isimleriyle birlikte tam listesini veriyoruz. (böylelikle hiçbir şüpheye mahal verilmemiş olunsun)
Kürdistan Bölgesinden Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
1- Muhsin Bigleri
2- Hamit Kadir Marzi
3- Ümit Kerimiyan
4- Emin Şabani
5- Abdul Cabbar Keremi
Batı Azerbaycan Eyaletinden Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
6- Abid Fettahi
7- Osman Ahmedi
8- Muhammed Kasım Osmani
9- Resul Hazari
10- Abdul Kerim Hüseyin Zade
Beluçistan Eyaletinden Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
11- Nasır Kaşani
12- Hamit Rıza Peşeng
13- Hidayetullah Mir Murad Zehi
14- Yakup Çenkal
15- Said Erbabi
Gulistan’dan Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
16- Abdul Kerim Recebi
Kermanşah’dan Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
17- Nimet Menuçehri
Horasan’dan Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
18- Mahmut Nigehban Selami
Hurmuzgan’dan Meclise Giren Ehli Sünnet Milletvekilleri
19- Ahmet Cabbari
***
İran’daki Dini Azınlıkların Milletvekili Listesi
İran İslam Cumhuriyetinde dini azınlık olarak Hıristiyanlar (Ermeni, Asuri, Keldani) Yahudiler, Zerdüştler, Sabiiler… yaşamaktadır.
İran İslam Cumhuriyeti, dini azınlıklar için nüfus oranlarına göre 12 milletvekili hakkı tanımıştır.
Musevi Dinine Mensup Milletvekillerinin Listesi
1- Siyamek Mirsedek
2- Mesud David
Zerdüşt Dinine Mensup Milletvekillerinin Listesi
1- Kuvruş Azer Guştasebi
2- Ferşid İhtiyari
3- İsfendiyar İhtiyari Kesneviye Yezd
Hıristiyan (Ermeni) Dinine Mensup Milletvekillerinin Listesi
1- Sarkis İsraili İstpaniyan
2- Armin Hayirpetyan
3- Karen Khanleri
Hıristiyan (Keldani Ve Asuri) Dinine Mensup Milletvekili Listesi
1- Edward Serkizzade
2- Lurens Enviye Tekiye
3- Yunten Bot Kulia
4- Franklin Binyamin Feki Biklu
** İran’da ne kadar Ehli sünnet mensubu Müslüman’ın yaşadığını anlamanın bir başka yolu da yıllık Sünni hacı sayısıdır. İran İslam Cumhuriyetinden hacca giden hacı sayısı yıllık olarak 100 binin üzerindedir. Bunun altı ila sekiz binini Ehli sünnet Müslümanları oluşturmaktadır. Bu sayıdan da İran’da (şu anki rakamlara göre) altı ila yedi milyon arasında Ehli sünnet mensubunun yaşadığı anlaşılmaktadır.
*** İran İslam Cumhuriyetinde camilerin yapımı, tamiri, bakımı halka aittir. Devlet eliyle camiler açılmaz. Buralara camii imamı atamaz. İmamların camide görev yapması da tamamen halka bağlıdır. halk istediği alimi getirir cami imamı olarak atayabilir. Cami imamının maaşı da halka aittir. Devlet karışmaz.
Not:Bu yazı abna dan 2012 yılına ait sayılardır geçen altı yıl hak ve özgürlük açısından bir çok gelişmelere şahitlik ettik ve etmekteyiz.
